5. ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Το Α/Τ ΒΕΛΟΣ 3

25 Μαΐου 1973, απόγευμα, το ΒΕΛΟΣ αγκυροβολεί λίγο έξω από το λιμάνι του Φιουμιτσίνο. Κάλμα μπουνάτσα, υγρασία και ερημιά.

Παρένθεση. Στο τρίωρο που πέρασε από την εκπομπή του Σήματος αποχώρησης μέχρι και την αγκυροβολία του ΒΕΛΟΣ στο Φιουμιτσίνο, τα γεγονότα ήταν καταιγιστικά από τη στιγμή που το χαρτί ξετυλιγόταν στα τηλέτυπα του ΝΑΤΟ και, φυσικά, των Αρχηγείων όλων των κρατών μελών του. Η χούντα αιφνιδιάζεται. Είχε τσεκαρισμένο τον Παππά για δικό της… Υποψιάζονται ακόμα και ανταρσία από το πλήρωμα σε βάρος του. Συνεγείρεται όλο το σύστημα και αποστέλλεται αίτημα προς όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ για άμεση σύλληψη οποιουδήποτε ‘λιποτάκτη στασιαστή’ αποβιβαζόταν σε συμμαχικό έδαφος.
Ιδιαίτερο πανικό προκαλεί μια πληροφορία ότι το ΒΕΛΟΣ κατευθύνεται στη …Λιβύη!
Το νέο διαρρέει στον διεθνή Τύπο από το Στρατηγείο του ΝΑΤΟ και, φυσικά, προκαλεί τεράστιο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον με πρώτο και καίριο ερώτημα ‘ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΕΛΟΣ;’
Οι Ιταλικές Αρχές συνεγείρονται κι αυτές και, συν τω χρόνω, ειδοποιούνται όλα τα Λιμεναρχεία και οι άλλες Αρχές να έχουν το νού τους. Το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα Μεσογειακά παράλια.
Εν αγνοία της φουρτούνας που ξεσήκωσε στη στεριά, το ΒΕΛΟΣ πλέει σε γιορταστική ατμόσφαιρα προς το Φιουμιτσίνο. Κλείνει η παρένθεση.

Κάλμα μπουνάτσα, υγρασία και ερημιά. Και απέραντη άμμος στις εκβολές του ποταμού Τίβερη όπου βρίσκεται το μικρό λιμάνι, μια τεχνητή μακρόστενη λεκάνη που μπορεί να δεχθεί μόνο κάποια μικρά μοτορσιπ.
(Προφανώς δεν είχε κινητοποιηθεί ακόμα ο Ιταλικός μηχανισμός για να ελέγχουν τα πάντα, και το μικρό λιμάνι δεν ήταν, στις Ιταλικές εκτιμήσεις, στα πιθανά σημεία προσέγγισης του ΒΕΛΟΣ. Εξ άλλου κανείς δεν γνώριζε ακόμα τη θέση του και τις προθέσεις του.)

Μετά την αγκυροβολία, μαζευόμαστε στο καρέ Αξιωματικών. Τώρα τι κάνουμε;
Ο κυβερνήτης αναρωτιέται αν θα ήταν σκόπιμο να μιλήσουμε στη συχνότητα του Λιμεναρχείου του Φιουμιτσίνο.
‘Αλλά, όχι,’ καταλήγει. ‘Πρώτα να ειδοποιήσουμε τους δημοσιογράφους’.
Το βλέμμα του περιφέρεται στους παρευρισκόμενους και σταματάει σε μένα. ‘Σημαιοφόρε, μια που μιλάς καλά τα Αγγλικά, θα βγεις έξω και θα ειδοποιήσεις τους δημοσιογράφους να είναι εδώ αύριο το πρωί στις 8 για συνέντευξη Τύπου του Κυβερνήτη, κατάλαβες; Κι αφού μιλήσεις με τους δημοσιογράφους, πάρε τηλέφωνο και τη γυναίκα μου (μου δίνει κι ένα χαρτί) και πες της ότι δεν ξέρω πότε θα γυρίσω’.
‘Μάλιστα κύριε Κυβερνήτα’.
Πολλά ερωτηματικά στο μυαλό μου. Μάλιστα; Ποιους δημοσιογράφους; Από πού να τηλεφωνήσω; Έξω, πώς; Αν με ρωτήσει κανείς λιμενικός ή αστυνομικός από πούθε ξεφύτρωσα τι θα του πω; Πού θ’ αλλάξω τα δολάρια σε λιρέτες; Τι έχει εδώ έξω στην ερημιά; Αν έχει τηλεφωνικό θάλαμο πού θα βρω τα κωλοτζετόνια (ειδικά νομίσματα) που παίρνουν;
Τι θα πω στη γυναίκα του; Να πάρω και τους δικούς μου;
Χίλια ερωτηματικά στο μυαλό μου, εκτός, πάντως, από οποιαδήποτε σκέψη για κίνδυνο να με συλλάβουν γιατί δεν ήξερα, όπως και κανένας μας, το τι γινόταν στο μεταξύ σε όλη τη Μεσόγειο.
Εν τω μεταξύ, να σου όλοι να θέλουν να ειδοποιήσουν τη γυναίκα τους, τη μάνα τους, το σόι τους. Σημαιοφόρε πάρε κι αυτό, πάρε και τούτο, πάρε και το άλλο, έπηξα στα χαρτάκια με τηλέφωνα, οπότε με ανακούφιση άκουσα δυο συμμαθητές μου, τον Κώστα και τον Γιώργο να ρωτούν τον Κυβερνήτη ‘να πάμε μαζί του κύριε Κυβερνήτα;’ ‘Να πάτε, ρε Σημαιοφόρια, θα σας βγάλει η βάρκα σε ένα απομονωμένο σημείο, έξω από το λιμάνι, το σούρουπο και φροντίστε μη πέσετε σε κανέναν περίεργο αστυνομικό. Θα βρείτε κανένα τηλέφωνο σε καμμιά καφετέρια σίγουρα’.
‘Μάλιστα κύριε Κυβερνήτα’

Λέμβαρχος στην πετρελαιάκατο ο Δόκιμος Κελευστής Ασημίνας. Νεότερος από μας. Στα 19 του, Βοηθός Ναυκλήρου.
Αφού μαζέψαμε αρκετά δολάρια (ο μήνας στο εξωτερικό πληρωνόταν σε δολάρια), βρήκαμε και τζετόνια (από κάποιους που τα κράτησαν από το ταξίδι του Οκτωβρίου!), μπαίνουμε στη βάρκα με πολιτικά ρούχα και κατευθυνόμαστε προς τη στεριά μακριά από την μπούκα του λιμανιού.
Αμ, δε. Εκατό μέτρα από την αμμουδιά, η βάρκα ακουμπά στον βυθό. Τα νερά στις εκβολές του ποταμού είναι ρηχά. Προσπαθούμε αλλού, τα ίδια.
‘’Αι σιχτήρ , ρε Ασημίνα, πήγαινέ μας στη μπούκα του λιμανιού να σαλτάρουμε άκρη άκρη’. Κι έτσι έγινε. Μπαίνοντας στην αρχή της μακρόστενης λεκάνης πλησιάζουμε τα πρώτα πέτρινα σκαλιά στην αριστερή πλευρά της που είναι άδεια και σαλτάρουμε έξω. ‘Ασημίνα, θα είσαι εδώ ακριβώς στις 11 κι αν δεν είμαστε θα φύγεις και θα ξανάρθεις ακριβώς στις 12. Κατάλαβες;’ ‘Κατάλαβα’.
Κατοπτεύουμε το λιμάνι. Στη δεξιά πλευρά, τρία μότορσιπ –τα δύο με σημαία Ελληνική. Στο τέλος της λεκάνης δεξιά, ένα μικρό κτίριο με πινακίδα και σημαία Ιταλική. Το Λιμεναρχείο μάλλον, αλλά νέκρα. Κανείς άνθρωπος στον οπτικό μας ορίζοντα. Μόνο ένα μικρό οίκημα με δυο καρέκλες απ΄έξω και ένα αυτοκίνητο μπροστά του.
Πλησιάζουμε. Ένα καφέ μπαρ, ο Θεός να το κάνει! Μπαίνουμε μέσα. Ο καφεμπάρμαν και ένας ακόμη στο φλίπερ του μαγαζιού να βλαστημάει στα Ιταλικά.
‘Μπονασέρα, ουν τελέφονο περ κορτεζία’ ρωτάω και ο μπάρμαν ευγενέστατος μου δείχνει τον τοίχο. Τώρα πού παίρνουν; Κάτω από το τηλέφωνο κείτεται τηλεφωνικός κατάλογος που έχει υποστεί τη μανία πολλών μεθυσμένων ναυτικών. Παίρνω τον μισό εγώ, τον άλλον μισό οι άλλοι δυό ‘εγώ ψάχνω Ασσοσιέτεντ, εσείς ψάξτε Ρόιτερ’, ‘πώς γράφεται το Ρόιτερ;’, ‘Με ρ ρε χαμένε’, ‘Να το, Ασσοσιέιτεντ, το βρήκα, ρίξε τζετόνι’.
‘Ασοσσιέιτεντ μπουονασέρα’ απαντά η τηλεφωνήτρια. ‘ντου γιου σπικ Ινγκλις;’ Ρωτάω. ‘Νον πάρλο Ινγκλέσε μι ντισπιάτσε’ μου απαντάει οπότε επιστρατεύω όσα μου είχαν μείνει από τη συνεργασία με τα Ιταλικά πλοία στις Ασκήσεις ‘ιο σόνο ουφιτσιάλε ντελα μαρίνα μιλιτάρε Γκρέκα’, ‘Αααα’ κάνει η κοπελιά λες και περίμενε αυτό το τηλεφώνημα και με περνάει σ’ ένα άψογα Αγγλομαθή στον οποίο και ανακοινώνω ότι αύριο το πρωί ο κυβερνήτης του ΒΕΛΟΣ θα δώσει συνέντευξη Τύπου πάνω στο πλοίο ανοιχτά του Φιουμιτσίνο. Αυτός θέλει να μου πιάσει την κουβέντα ρωτάει τι και πώς αλλά εμείς βιαζόμαστε. Το κλείνω. Κάτσε να πάρουμε τη γυναίκα του καπετάνιου. Τζίφος. Το τηλέφωνο δεν παίρνει υπεραστικά. Ρωτάμε τον μπάρμαν ‘ιντερνατσιονάλε;’, ‘Αλ αεροπόρτο’ μας λέει. Ποιό αεροπόρτο ρε γαμώ το; Εκείνη την ώρα, ο τύπος στο φλίπερ το βροντάει με δύναμη γιατί προφανώς του έφαγε την τελευταία μπίλια και ανοίγει την πόρτα. Κάτι του λέει ο μπάρμαν, γυρίζει αυτός και με σπαστά Αγγλικά μας λέει ότι πάει στη Ρώμη και μπορεί να μας πάρει μέχρι το αεροδρόμιο του Φιουμιτσίνο που ήταν κοντά αλλά εμείς δεν το είχαμε ακούσει ποτέ βέβαια. Λαχείο. Μπαίνουμε στο Φίατ και σε δέκα λεπτά μας ξεφορτώνει στο αεροδρόμιο.
Χλιδή και πολυτέλεια. Και πολυκοσμία. Βρίσκουμε κάτι θαλάμους, μπαίνουμε μέσα αλλά κι εδώ τζίφος. Η Ιταλία το 73, τηλεφωνικά ήταν στη λίθινη εποχή! Ρωτάμε στις πληροφορίες και μας λένε ότι για διεθνείς κλήσεις πρέπει να περάσουμε στην αφορολόγητη περιοχή, μετά τους ελέγχους διαβατηρίων για διεθνείς πτήσεις. Τώρα μάλιστα. Και πώς περνούν τους καραμπινιέρους με τα αυτόματα; Ούτε εισιτήρια, ούτε διαβατήρια είχαμε. Είχαμε, όμως, ...τον Άγιο Νικόλα και το θράσος των εικοσιδυό χρόνων. Πλησιάζω ένα καραμπινιέρο και του δείχνω την υπηρεσιακή μου ταυτότητα (λόγω ΝΑΤΟ η πίσω πλευρά της ήταν γραμμένη και στα Αγγλικά) και του λέω στην Αγγλοϊταλική άπταιστη γλώσσα ‘είμαστε αξιωματικοί του ΝΑΤΟ και πρέπει να κάνουμε επείγοντα υπηρεσιακά τηλεφωνήματα'. Όχι μόνο μας άφησε να περάσουμε αλλά στήθηκε και έξω από τους τρεις θαλάμους για να μη μας ενοχλεί κανείς. Να ναι καλά ο άνθρωπος.
Αφού πήραμε όλα τα τηλέφωνα παραγγελιές (θα άξιζε ένα μικρό βιβλίο με το τι ειπώθηκε στα τηλεφωνήματα αυτά -ιδιαιτέρως συγκινητικά και αισιόδοξα, εδώ δεν φτάνει ο χώρος)
πληρώσαμε σε δολάρια την υπάλληλο που μέτραγε τις μονάδες, ευχαρίστησα τον καραμπινιέρο - φύλακά μας και αναζητήσαμε ταξί. Η γυναίκα του κυβερνήτη μου είπε να τον πληροφορήσω ότι μόλις την είχε πάρει κάποιος μυημένος στο Κίνημα και της είπε ότι γίνονται μαζικές συλλήψεις αξιωματικών του Ναυτικού αλλά και της Αεροπορίας, ενώ τανκς είχαν βγει στους διαδρόμους αεροδρομίων.
Το ταξί μας άφησε έξω από το μπαρ στο λιμάνι του Φιουμιτσίνο στις δέκα και μισή το βράδυ. Το μπαράκι ήταν γεμάτο ναυτικούς, θορυβώδεις και μπεκροπίνοντες. Έτσι, θεωρήσαμε καλό να πάμε στα σκαλάκια και να κουρνιάσουμε περιμένοντας τον Ασημίνα με τη βάρκα στις έντεκα ακριβώς.
Δεν ξέραμε ότι οι δημοσιογράφοι ψάχνοντας και ρωτώντας τις ιταλικές αρχές αν ξέρουν τίποτα για να διασταυρώσουν την αξιοπιστία του τηλεφωνήματος, είχαν διαρρεύσει την είδηση ότι το ΒΕΛΟΣ είναι στο Φιουμιτσίνο και ο Λιμενάρχης είχε πάει ήδη με μια βάρκα στο πλοίο όπου ο Παππάς του υπέβαλε το αίτημα για πολιτικό άσυλο. Ο Λιμενάρχης του είπε ότι θα μεταβιβάσει το αίτημα στο Υπουργείο Εσωτερικών και στο μεταξύ απαγορεύεται η έξοδος οιουδήποτε στη στεριά γιατί θα συλληφθεί και θα απελαθεί αμέσως στην Ελλάδα. ‘Ναι’, του λέει ο Παππάς ‘αλλά ήδη τρεις αξιωματικοί μου είναι έξω για να ειδοποιήσουν τον Τύπο’. ‘Λυπάμαι’ απάντησε ο Λιμενάρχης κι έσπευσε να βρει τους …λαθρολιποτάκτες. Ευτυχώς που ο μπάρμαν του είπε ότι ήμασταν στο αεροδρόμιο.
Αγνοούντες πάλι εμείς το τι γινόταν, καθόμασταν κουρνιασμένοι χαμηλά στα σκαλιά του προβλήτα, όταν μέσα στο σκοτάδι ένα αυτοκίνητο σταμάτησε σχεδόν δίπλα μας και ένας μεσήλικας με πολιτικά μας ρώτησε στα Αγγλικά αν είμαστε Έλληνες Αξιωματικοί. Του απάντησα κι εγώ ‘Γιατί; Είσαι περίεργος;’ Αυτός χαμογέλασε και μπήκε στο αυτοκίνητο κι έφυγε. Μάλλον δημοσιογράφος που κατέβηκε να επιβεβαιώσει.
Πάνω που απορούσαμε τι ήταν ο τύπος, στις 11 παρά πέντε, μια φάλαγγα έξη – εφτά περιπολικών με τις σειρήνες στο φουλ μπουκάρουν στο λιμάνι με ιλιγγιώδη ταχύτητα και ορμούν στη δεξιά πλευρά του λιμανιού –εκεί που ήταν τα ελληνικά μότορσιπ- δεκάδες αστυνομικοί με φακούς και προβολείς ψάχνουν τον απέναντι προβλήτα και ανεβαίνουν και στα ελληνικά πλοία (λογικά εκτίμησαν ότι θα πηγαίναμε εκεί – εξήγηση κατόπιν εορτής γιατί μέχρι τότε δεν ξέραμε γιατί), έντεκα παρά τέσσερα ακούμε στο βάθος τη βάρκα μας να πλησιάζει αργά-αργά, βασανιστικά αργά, ακριβής ο Ασημίνας στην εκτέλεση της διαταγής για άφιξη στις έντεκα- και τις πόρτες των περιπολικών να κλείνουν με δύναμη και αυτά να σπινάρουν κατά μήκος του δεξιού προβλήτα στρίβοντας μετά προς τη θέση μας. Έντεκα παρά ένα η βάρκα μας είναι τέσσερα πέντε μέτρα από τα σκαλιά, ένα περιπολικό στριγκλίζει φρενάροντας δίπλα μας και ο φίλος μου ο Κώστας σπάζει κάθε ρεκόρ άλματος άνευ φοράς σαλτάροντας στη βάρκα τη στιγμή που ο καραμπινιέρος με το φακό στο χέρι μας φώναζε ‘φέρματι’ ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Ακολουθεί και ο Γιώργος και πηδάω κι εγώ σπρώχνοντας τη βάρκα μακρυά από τον προβλήτα. ‘Τι θέλουν οι μαλάκες;’ Αναρωτιόμαστε φωναχτά, ο Κώστας μπήγει τη σημαία της βάρκας στη πρυμνιά της βάση, ‘ελληνικό’ το έδαφος τώρα ‘πάρτε τα #$%^δια μας’, ανακούφιση. Στη δεύτερη ανάσα, δυό θηριώδη κρις κραφτ μας λούζουν με τους προβολείς τους και ναύτες μας σημαδεύουν με αυτόματα, ο Γιώργος παίρνει τον προβολέα της βάρκας και στραβώνει τους Ιταλούς εναλλάξ ενώ ο Κώστας αρπάζει το πιστόλι των φωτοβολίδων και το στρέφει προς το μέρος τους… Και ο Ασημίνας φουλάρει ταχύτητα για το ΒΕΛΟΣ. Ε, ρε, νιάτα!
‘Μα τι στο διάολο συμβαίνει;’ Ξανααναρωτιόμαστε ‘ρε σείς, τουλάχιστον να ειδοποιήσουμε ότι τηλεφωνήσαμε’ λέω και παίρνω τον άλτη (φορητός προβολέας σημάτων - εκείνη την εποχή τα φορητά Βι-έιτς-εφ σπανίζουν!) και σημαδεύω τη γέφυρα του ΒΕΛΟΣ. Ευτυχώς, οι Σηματωροί είναι σε εγρήγορση. Με Μορς αναφέρω ‘αποστολή εκτελέστηκε, Ιταλοί μας κυνηγούν’.
Προς ανακούφισή μας ο προβολέας του πλοίου μας απαντά ‘Ελήφθη’.
Οι Ιταλοί Λιμενοφύλακες γνώριζαν φαίνεται από Διεθνές Ναυτικό Δίκαιο κι έτσι δεν αποπειράθηκαν να παρεμποδίσουν τη βάρκα και να μας συλλάβουν. Απλά μας συνόδεψαν 'φωταγωγημένους' μέχρι το πλοίο.
Μπαίνουμε στο καρέ. Ένας μόνο αξιωματικός ο Νικόλας ο Ζησιμόπουλος –δυό τάξεις μεγαλύτερος- μας περιμένει.
‘Άντε ρε παιδιά μας κόπηκαν τα πόδια. Ο καπετάνιος είπε στον Λιμενάρχη ότι είστε έξω κι αυτός του είπε ότι έχει διαταγή να συλλάβει όποιον βρει σε Ιταλικό έδαφος. Τώρα πήγε για ύπνο αφού του είπαν από τη γέφυρα ότι στείλατε σήμα με τον οπτικό’
Και μετά μας εξήγησε τις λεπτομέρειες.
Και τότε κόπηκαν τα δικά μας πόδια.