10. ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Το Α/Τ ΒΕΛΟΣ 8

Τρίτη 29 Μαΐου 1973
Ο αποκλεισμός μας στο Motel Agip συνεχίζεται αλλά είναι τέτοια η κοσμοσυρροή Ελλήνων της Ρώμης που δεν τον καταλαβαίνουμε.
Μαθαίνουμε από τον Γιάννη Βούλτεψη ότι έβγαλε ανακοίνωση συμπαράστασης το ΚΚΕεσ. και το ΠΑΚ.
Αρχίζουν να μιλούν και πολιτικοί όπως ο Μητσοτάκης και Κανελλόπουλος που δεν αναφέρονται στο Κίνημα αλλά στις δηλώσεις του Σταματόπουλου (εκπροσώπου Τύπου της χούντας) για υποκίνησή του από τον Βασιλιά.
Ο τέως Υπουργός Γ.Μυλωνάς, ως πολιτικός εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Άμυνας με ανακοίνωση σε όλα τα μέσα χαιρετίζει τη ‘γενναία’ εξέγερση του Ναυτικού ‘ύστερα από τη μεγαλειώδη εξέγερση της νεολαίας’ (εννοεί τη Νομική).




Πολλά γράμματα με λόγια συμπαράστασης, ακόμα και ποιήματα, όπως και εκατοντάδες τηλεγραφήματα φτάνουν στο ξενοδοχείο από κάθε γωνιά του πλανήτη. Πρώτο, το γράμμα του Συνταγματάρχη Δημήτρη Οπρόπουλου που εξόρισε η χούντα και, από ατύχημα στην εξορία του, έμεινε ανάπηρος.

Σημειώνω εδώ, ότι σ’ αυτή την αφήγηση καταγράφω αυτά που έπεφταν στην αντίληψή μου τότε. Παράλληλα, πολλά και διάφορα συμβαίνουν στην Ελλάδα που καταγράφονται στον Τύπο της εποχής, όπως η δίκη των μελών του Ρήγα Φεραίου, οι συλλήψεις μελών της Ε.Α.Ν (Ιπποκράτης Σαβούρας κλπ) και ενδοχουντικές κόντρες Ιωαννίδη με τους λοιπούς.

Τα νέα είναι αίσια. Απομακρύνθηκε οριστικά η πιθανότητα μεταφοράς μας στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Τεργέστη και η κυβέρνηση Αντρεότι βεβαιώνει τους πάντες ότι επίκειται και η χορήγηση του πολιτικού άσυλου.
Απαντούμε γραπτά σε κάθε ανακοίνωση της χούντας που ακούμε στα ραδιόφωνα και στην τηλεόραση ή διαβάζουμε στις εφημερίδες.
Μαθαίνουμε τα τηλέφωνα και επικοινωνούμε για να δίνουμε Δελτία Τύπου στην Εύη Δεμίρη (Ράδιο Παρίσι), Γιολάντα Τερέντσιο (BBC) και Κώστα Νικολάου (Ντώιτσε Βέλλε). Όλες οι ανακοινώσεις γράφονται από εμάς, με εμμονή στη θέση της πίστης στον όρκο μας και τήρησης απόστασης από όλα τα κόμματα.
Στην προσπάθεια της χούντας να μας εντάξει στον …κομμουνιστικό κίνδυνο, απαντούμε ‘ποιος μας «κατηγορεί» για κομμουνιστές; Οι ανανήψαντες κομμουνιστές Γεωργαλάς και Κωνσταντόπουλος που τώρα φορούν τον μανδύα του φασίστα!’

Τετάρτη 30 Μαΐου 1973

Και αυτή η μέρα ξεκινά στους γνωστούς ρυθμούς. Που αλλάζουν με την άφιξη των πρώτων συζύγων (τελικά ακολούθησαν τον κυβερνήτη και δυο τρεις παντρεμένοι υπαξιωματικοί), που μας μεταφέρουν το κλίμα των Αθηνών. Η γυναίκα του Παππά δεν μπορεί να έρθει γιατί της κατάσχεσαν το διαβατήριο.
Η ανυπομονησία στο κατακόρυφο. Λένε ότι αύριο θα μας δώσουν τα χαρτιά του πολιτικού άσυλου.
Σε συνεννόηση με τον Μπαντουβά, συμφωνούμε, μόλις λήξει η ‘απομόνωση’ και τελειώσει η φιλοξενία από το Ιταλικό κράτος, να μετακομίσουμε σε μια πανσιόν (αν θυμάμαι καλά εκεί που έμεινε για καιρό και ο Γιάννης Βούλτεψης) ενός Έλληνα κοντά στον Κεντρικό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Ρώμης.

Και η μεγάλη μέρα έφτασε. Μια κουστωδία μεγαλοαρμόδιων του Υπουργείου Εσωτερικών, κάμερες, δημοσιογράφοι και βουλευτές απ’ όλα τα κόμματα στριμώχνονται στο σαλόνι του Motel Agip και αρχίζει η τελετή επίδοσης των εγγράφων που πιστοποιούσαν ότι μας χορηγείται πολιτικό άσυλο και με τα οποία μπορούσαμε να ταξιδέψουμε, να εγκατασταθούμε και να εργαστούμε σε όποια χώρα είχε υπογράψει τη συνθήκη της Γενεύης του 1951, δηλαδή σε όλη την Ευρώπη.
Τη Συνθήκη την είχε υπογράψει και η Ελλάδα, βεβαίως, μόνο που στο Documento di Profugio/Viaggio (Πιστοποιητικό Πρόσφυγα - 'διαβατήριο') είχε σβηστεί με κόκκινο…


Ιδού και το πολυπόθητο χαρτί. Το ‘βιβλιαράκι’ – δίκην διαβατηρίου- είναι σε άλλο κουτί στο πατάρι και δεν το βρήκα!

‘Από αυτή τη στιγμή είστε ελεύθεροι να πάτε όπου θέλετε και να ζήσετε σαν ελεύθεροι πολίτες. Καλή Τύχη’ είπε ο μεγαλοΙταλός που μας παρέδωσε τα χαρτιά.

Τελευταία ‘εξυπηρέτηση’ του Ιταλικού Κράτους, η μεταφορά μας στην πανσιόν που θα μέναμε. Χαιρετήσαμε το προσωπικό του Motel Agip, και μπήκαμε στο λεωφορείο για την Πανσιόν ΑΚΡΟΠΟΛΗ, Via Principe Amedeo, δίπλα στο Stazione Termini της Ρώμης. Ιδιοκτήτης ο κύριος Γιώργος, Κερκυραίος, σωματώδης και χαμογελαστός, και πανταχού παρούσα η γυναίκα του σινιόρα Μαρία, Ναπολιτάνα, μελαχρινή νταρντανογυναίκα που μιλούσε μόνο Ναπολιτάνικα και μόνο γρήγορα και δυνατά. Πολύ γρήγορα και πολύ δυνατά. Δεν χρειαζόταν, όμως, να την καταλαβαίνουμε για να αντιληφθούμε ότι δεν μας κοίταζε μόνο σαν πελάτες της πανσιόν της. Το κρυφό της βούρκωμα όταν παρατηρούσε από απόσταση τους πιτσιρικάδες της παρέας της έδινε άλλη διάσταση. Της μάνας…

Η πανσιόν δεν είχε τη χλιδή του Motel Agip αλλά ήταν καθαρή και ‘ζεστή’. Πέρα από τη μητρική αντιμετώπισή μας από την σινιόρα Μαρία, κάθε μέρα, είχαμε επισκέψεις Ελληνίδων ‘μανάδων’ με του κόσμου τα καλούδια που τα συμπεριλαμβάναμε στο μεσημεριανό ή βραδινό κοινό τραπέζι. Κάθε μέρα και ο Γιάννης Βούλτεψης μαζί μας. Να μας συμβουλεύει, να μας καθοδηγεί στη Ρώμη, να μας ενημερώνει και να μας κάνει να χαμογελάμε.

Μαθαίνουμε ότι στην Ελλάδα ήδη μας καθαίρεσαν και μας απήγγειλαν κατηγορίες για ‘ένοπλη στάση κατά του νομίμου καθεστώτος’, για ‘λιποταξία στο εξωτερικό εν καιρώ πολέμου’ (ακόμα είμασταν ‘εμπόλεμοι’ με την …Αλβανία!), κατηγορίες που για τον στρατιωτικό επισύρουν μόνο μία ποινή, και διάφορες άλλες μικρότερες μέχρι και ‘υπεξαίρεση ειδών δημοσίου’ (εννοώντας τη …Σημαία!).
Στα εικοσιδυό σου, διασκεδάζεις με τέτοιες …ειδήσεις.

Από την πρώτη στιγμή, στη γωνία του δρόμου έξω από την πόρτα της πανσιόν, ήταν μονίμως στημένος ένας νεαρός, όχι ο ίδιος κάθε φορά, που περιφερόταν σε ακτίνα δύο μέτρων επί ώρες. Μετά άλλαζε και άλλος αναλάμβανε βάρδια. Νύχτα μέρα.
Στην αρχή τους λέγαμε μποντζιόρνο, και μετά, όταν βεβαιωθήκαμε ότι ήταν Έλληνες, ‘καλημέρα’. Δεν απαντούσαν αλλά ο ένας από αυτούς, αντανακλαστικά, μόλις άκουγε την ‘καλημέρα’, κοιτούσε τον …ουρανό. Κάποια στιγμή, συνεννοούμαστε όλοι, κατεβαίνω κάτω, περνώ αδιάφορα δίπλα του και λέω ‘καλημέρα μεγάλε’! Σηκώνει το κεφάλι του αυτός προς τον ουρανό και βλέπει δεκάδες μούντζες από τα δύο παράθυρα της πανσιόν όπου ‘κρεμάστηκαν’ οι υπόλοιποι! Από την τρίτη μέρα, η ‘σκοπιά’ τους μετακινήθηκε στο άλλο τετράγωνο…

Αρχίζει η ‘ναυτολόγηση’ του πληρώματος. Σιγά-σιγά, με μέριμνα του Μπαντουβά σε συνεννόηση με τα γραφεία Νικήτα Βενιζέλου του Λονδίνου, ένας ένας, δυό δυό, παίρνουν τα εισιτήρια και ταξιδεύουν για να μπαρκάρουν σε κάποιο πλοίο της εταιρείας. Δυό-τρείς ‘διαπλέκονται’ με τα κόμματα της Αριστεράς και πιάνουν δουλειά σε άλλες πόλεις της Ιταλίας. Σιγά-σιγά λιγοστεύουμε.

Ο Παππάς συνεχώς στα τηλέφωνα για να οργανώσει τη μετάβασή του στην Κοπεγχάγη, για τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 10 Ιουνίου. Απ’ όσα γνωρίζω, με τη βοήθεια του Κουράτου, Βούλτεψη έρχεται σε επαφή με τον Έλληνα καθηγητή Στρεμμένο (;), το ΠΑΚ Ιταλίας αλλά και με τους ‘Κρήτες’ στην Ελλάδα. Το ταξίδι οργανώνεται για τον Παππά, τον Ηρακλή και μένα (τα Αγγλικά, είπαμε). Έχει δύο ενδιάμεσες στάσεις.

Γενεύη. Τέσσερις μέρες πριν τη Σύνοδο. Ο Έλληνας καθηγητής Σιώτης, ένας ευγενής σοφός άνθρωπος, αναγνωρισμένος όχι μόνο στην Ακαδημαϊκή αλλά και στην πολιτική Ευρωπαϊκή κοινότητα, μας υποδέχεται με συγκίνηση και μας φιλοξενεί στο σπίτι του σ’ ένα καταπράσινο προάστιο της Γενεύης. Εκεί, το βράδυ έρχεται και ο Λαμπρίας, μου φαίνεται και ο Λάμψας. Ήδη έχουμε έτοιμο το σχέδιο της ανακοίνωσης Παππά προς τον Τύπο που θα δώσουμε στην Κοπεγχάγη. Με τις συνεχείς αναγνώσεις κάνουμε μικροτροποποιήσεις.

Την άλλη μέρα συνεχίζουμε προς Χάγη. Μας παραλαμβάνει Ολλανδός αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών και μας εγκαθιστά σ’ ένα παραδοσιακό ξενοδοχείο σαν αυτό που έβλεπα στα όνειρά μου μικρός διαβάζοντας τα παραμύθια με τους βατραχοπρίγκηπες. Στόμα ανοιχτό. Σε λίγο στο σαλόνι του ξενοδοχείου μπαίνει ψηλός ξερακιανός γκριζομάλλης που ορμάει προς τον Παππά, λες και τον ήξερε χρόνια, και τον αγκαλιάζει δακρυσμένος! Μετά γυρνάει κι αγκαλιάζει κι εμάς και στέκεται αμίλητος, κατασυγκινημένος, και μας κοιτάζει. Ο Βαν Ντερ Στουλ!
Είχα ακούσει για φιλέλληνες, είχα διαβάσει για φιλέλληνες, αλλά τη φλόγα αυτού του ανθρώπου για τον ελληνικό πολιτισμό, τη Δημοκρατία, την Ελευθερία, την Πολιτεία, δεν μπορούσα να τη διανοηθώ καν.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας, λοιπόν, αφιέρωσε –πέρα από τη φιλοξενία- ώρες πολλές για να συζητήσει με τον Παππά, και μαζί μας, για τα γεγονότα, και να δώσει και πολύτιμες συμβουλές για τον χειρισμό των πραγμάτων από δω και μπρος.

Ξανά στο αεροδρόμιο και φτάνουμε Κοπεγχάγη, πρωί. Μας περιμένει ο σοσιαλιστής βουλευτής Kamre. Με χαρά μικρού παιδιού. Παίρνει τον Παππά στο σπίτι του και εμείς ακολουθούμε ωραιοτάτη δεσποινίδα που μας οδηγεί σ’ ένα κουκλίστικο εξοχικό σπίτι, μας δίνει τα κλειδιά και, δυστυχώς, μας αφήνει μόνους…
Συντονιζόμαστε και βρίσκουμε στα τηλέφωνα τον ‘λιποτάκτη’ αξιωματικό του Ναυτικού Μαρώτη. Αυτός ήταν φίλος του Κωνσταντίνου αφού είχε παντρευτεί συμμαθήτρια της Άννας Μαρίας που γνώρισε ως 'κυρία των τιμών' της βασίλισσας στην Ελλάδα. Όταν ‘την έκανε’ στο εξωτερικό ο βασιλιάς, την έκανε κι αυτός με την κυρία των τιμών. Συμπαθέστατος και χιουμορίστας.
Προσφέρεται να βοηθήσει όποιον θέλει να 'μεταναστεύσει' στη Δανία.
Ξεναγηθήκαμε στην Κοπεγχάγη και επισκεφτήκαμε και τη Βουλή, ραντεβού με τον Kamre.
Όλες οι Βουλές, τελικά, ίδιες είναι. Δεν καταλαβαίναμε, βεβαίως, γρι από τα Δανέζικα, αλλά, ΟΛΟ το Προεδρείο ήταν στη θέση του, ένας αγόρευε επί του βήματος και δύο από κάτω, σε διαφορετικές πτέρυγες, τον άκουγαν.
Αν τον άκουγαν, γιατί ο ένας διάβαζε και εφημερίδα! Μόλις τελείωσε ο ομιλών, ο εφημεριδοδιαβάζων έκλεισε την εφημερίδα και ανέβηκε στο βήμα, προφανώς για να απαντήσει στον προλαλήσαντα που άνοιξε την πόρτα κι έφυγε!
Βρήκαμε τον βουλευτή, φάγαμε στη λίμνη ‘σοσιαλιστικά’ από καπνιστούς σολωμούς, μπρικ, μέχρι αστακοουρές και άλλα καλούδια, και μάθαμε πολλά και ενδιαφέροντα από τον σοσιαλιστή Kamre. Όπως, το ότι παραλίγο θα πήγαινε φυλακή γιατί μετέφερε από τη Νορβηγία ένα περίστροφο που του είχε ζητήσει το σοσιαλιστικό του ίνδαλμα, ο Αντρέας Παπανδρέου, για τον οποίον ο Kamre έγραψε και ένα βιβλίο-ύμνο και μας το χάρισε κιόλας, με αφιέρωση, μόνο που είναι γραμμένο στα Δανέζικα…
Αλλά έλα που, τώρα, δεν ήθελε να τον ξαναδεί στα μάτια του, όπως και οι λοιποί Σκανδιναυοί Σοσιαλιστές γιατί τα πολύτιμα χρήματα που κατάφεραν να μαζέψουν, και του έδωσαν στο χέρι του, για να λειτουργήσει το ΠΑΚ ραδιοφωνικό σταθμό στην Ιταλία, έγιναν καπνός! Αυτά, έλεγε ο Kamre.

Την επόμενη μέρα τέλειωναν οι συνεδριάσεις του ΝΑΤΟ και ακολουθούσαν οι συνεντεύξεις Τύπου. Ένστολοι περνάμε την είσοδο του κτιρίου στο οποίο γινόταν η Σύνοδος. Οι δημοσιογράφοι/φωτογράφοι/εικονολήπτες –προφανώς ειδοποιημένοι- ορμούν και μας παρασύρουν σε μια αίθουσα Τύπου. Η συνέντευξη ξεκινά. Ασφυκτικά γεμάτη η αίθουσα –πάνω από εκατό δημοσιογράφοι απ’ όλον τον κόσμο- ενώ στη διπλανή έδινε συνέντευξη Τύπου ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Λούνς για τα αποτελέσματα της Συνόδου. Σε πέντε δημοσιογράφους.


Ο Παππάς βομβαρδίζει το ΝΑΤΟ με στοιχεία, ονόματα και αποκαλύπτει τη γύμνια της χούντας στις Ένοπλες Δυνάμεις που άδικα κατηγορούνται συλλήβδην για το πραξικόπημα. Ξεμπροστιάζει τον Λουνς που κάνει ότι ‘δεν έχει στοιχεία’ τη στιγμή που προσωπικός του Γραμματέας είναι ο πρέσβης Σέκερης αδελφός του Αντιπλοίαρχου Σέκερη που την ίδια στιγμή έσβηναν αναμμένα τσιγάρα στα χέρια του! (Σημ: η Χούντα αμέσως ανακάλεσε και τον αδελφό Σέκερη στην Ελλάδα, αλλά ο Λουνς τον κράτησε ως υπάλληλα του ΝΑΤΟ γιατί ήξερε τι περίμενε τον άξιο συνεργάτη του στην Ελλάδα. Κι όμως εξακολουθούσε να δηλώνει …άγνοια!)
Το τέλος της συνέντευξης συνοδεύεται από χειροκροτήματα.
Βγαίνοντας από την αίθουσα, σε μια καρέκλα κάθεται Έλληνας Πλοίαρχος που πήρε μέρος στη Σύνοδο. Με το που βλέπει τον Παππά, το βάζει στα πόδια! Πιθανότατα φοβούμενος μη φωτογραφηθεί κατά λάθος μαζί του.

Κάπως έτσι, θριαμβευτικά αλλά και πικρογλαφυρά , τελείωσε και η ‘εκδρομή’ στη Δανία. Η δημοσιότητα της Συνέντευξης συντήρησε το ΒΕΛΟΣ, το Κίνημα του Ναυτικού και τη γελοιοποίηση της χούντας στα πρωτοσέλιδα και στα πρώτα θέματα των Ειδήσεων στον Κόσμο.

Το απόγευμα, ο Ηρακλής κι εγώ, παίρνουμε το αεροπλάνο για τη Ρώμη. Ο Παππάς το αεροπλάνο για το Παρίσι. Ήρθε η ώρα να δει τον Καραμανλή. Και από εκεί στη Μπολώνια, όπου θα συναντούσε και τον Ανδρέα Παπανδρέου.


ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗΤΗ ΠΡΟΣΘΗΚΗ-ΣΥΝΕΧΕΙΑ
(Για τήρηση των ισορροπιών , επειδή μερικοί φίλοι μπορεί και να παρεξήγησαν τη μονομερή αναφορά στον Ανδρέα Παπανδρέου)

Σε δυό μέρες, ο Παππάς γύρισε στην πανσιόν ΑΚΡΟΠΟΛΗ. Σκοτεινιασμένος.
'Τι έγινε κύριε Κυβερνήτα;'
'Λοιπόν, πήγα στον Καραμανλή. Όλο μπράβο και μπράβο και πώς βλέπω εγώ τα πράγματα. Στο τέλος του είπα: Κύριε Πρόεδρε έχω 31 αποφασισμένους άντρες να κάνουν οτιδήποτε, ακόμα και να κατεβούμε στην Ελλάδα. Οι συνάδελφοι στο Ναυτικό θα μας ακολουθήσουν και είμαι βέβαιος και για την Πολεμική αεροπορία. Τι θα κάνουμε από δώ και μπρός;'
Ο Καραμανλής απάντησε 'Θα κάμωμε παν δυνατόν να έχει θετικόν αποτέλεσμα'!
Απογοήτευση. Αυτός δεν θέλει να δεί καν τον Βασιλιά. Ούτε κανέναν άλλον πλην του Μητσοτακέϊκου που τον συνδράμει στο Παρίσι.
'Και ο Αντρέας';
'Α, ναι, τον είδα στη Μπολώνια. Μπράβο κι από αυτόν. Και στην ερώτηση τι θα κάνουμε τώρα κύριε Πρόεδρε μου απάντησε, βρισκόμαστε σε αναμονή'!
Απογοήτευση. Κι αυτός δεν θέλει να δεί κανέναν άλλον.

Προβληματισμένοι, πάνω στην κουβέντα περί του τι μπορούμε να κάνουμε, δεν θυμάμαι ποιός τη σκέφτηκε αλλά, έπεσε η ιδέα να κάνουμε κάτι ακόμα πιό εντυπωσιακό από το ΒΕΛΟΣ. Να καταλάβουμε τα εκπαιδευτικά αντιτορπιλλικά που έκαναν το εκπαιδευτικό ταξίδι στη Μεσόγειο. Και να καλέσουμε ΟΛΟΥΣ αυτούς που δεν συνεννοούνται μεταξύ τους να σχηματίσουν Εθνική Κυβέρνηση πάνω στα πλοία! Και βάλαμε μπρος το σχέδιο.

Έχοντας αυτά στο μυαλό μας, έρχεται η πρόσκληση σε δείπνο στη βίλα του Κωνσταντίνου στη Via Aurellia. Παππάς, Ηρακλής, Κώστας κι εγώ. Γραβατωμένοι, βρισκόμαστε στην ώρα μας στο σπίτι του βασιλιά όπου πολύ σεμνά και ταπεινά, η βασίλισσα μας σερβίρει η ίδια το δείπνο και ξεκινάμε τη συζήτηση. Όταν φθάνουμε στο κρίσιμο ερώτημα 'και τώρα τι κάνουμε Μεγαλειότατε;' η απάντηση είναι (ΑΚΡΙΒΩΣ όπως σας την καταγράφω): 'Που λέτε, στους ιστιοπλοϊκούς αγώνες στους Ολυμπιακούς της Ρώμης, ο Εσκιτζόγλου και Ζαϊμης (σημ. το πλήρωμα του σκάφους του).....' και ακολουθεί η περιγραφή του αγώνα ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΑΚΟΥΣΕ ΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΗ.